knoopplaatsen
opgave
ontwerpend onderzoek snelweg en landschap
in samenwerking met
Mixst Urbanisme

Knoopplaatsen - De snelweg als economische motor voor het helen van het recreatieve landschap.

De verzorgingsplaatsen waar men aan de snelweg stopt zijn intrigerende plekken. Het zijn van het landschap geïsoleerde en tijdelijke verblijfsplaatsen die alleen een functie voor de snelweggebruiker hebben. De huidige verzorgingsplaatsen dragen op deze wijze bij aan de versnippering van het landschap in de netwerkstad.

In de publicatie “Knoopplaatsen” wordt met ontwerpend onderzoek aangetoond dat een “verzorgingsplaats +” kan bijdragen aan het weer heel maken van het landschap. Het is een nieuwe visie op het denken over de snelwegen in de netwerkstad: hier is de snelweg de economische aanjager van de ontwikkeling van het landschap!

Het ontwerponderzoek heeft geleid tot:
1. Echte (aanwijsbare) plekken voor verbindingen van landschap met snelweg.
2. Handvatten om de positie van knoopplaatsen te bepalen.
De strategie die op de corridor Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad wordt toegepast is universeel te noemen en daarmee toepasbaar op het schaalniveau van heel Nederland. We laten in deze casus zien dat door te schuiven met bestaande stops, naar plekken waar ruimtelijk de nood het hoogst is, nieuw vormgegeven knoopplaatsen een bijdrage leveren aan een duurzaam landschap.
3. Ingrediënten waar een knoopplaats aan moet voldoen.
Een knoopplaats ontstijgt het niveau van een traditionele verzorgingsplaats, zowel in gebruik, inrichting als programmatische invulling. Het gaat niet langer om een parkeerplaats aan de snelweg, met eventueel een restaurant of tankstation. Het traditionele beeld van een parkeerplaats met een harde grens van een sloot of hek zal verdwijnen. De ruimtelijke en programmatische ingrediënten haken aan op:
• de locatie zelf en de energie die in het plangebied aanwezig is (lokale kennis, ontplooide activiteiten bij ondernemers);
• opgaven die in de toekomst liggen op het gebied van water, energie, voedsel, en afval;
• effecten op de zeer korte termijn (bijvoorbeeld met tijdelijke ingrepen) en de lange termijn (een knoopplaats groeit uit tot een gebiedsontwikkeling waardoor een duurzaam landschap ontstaat dat vanuit een vanuit een plek in het landschap en de confrontatie met een snelweg is geïnitieerd). Op deze wijze ontstijgen we het traditionele denken op de korte en middellange termijn, waarin geld maken centraal staat.
4. Een beeld van de partijen die bij de ontwikkeling van een knoopplaats betrokken zijn.
Dit is namelijk nooit één partij, maar een verzameling van bijvoorbeeld publieke partij(en), private partij(en), belangenvertegenwoordiger(s) en een categorie overig/ anders.